Bovenstaande grafiek (die te vergroten is als je erop klikt) toont hoe vaak in de periode 1968 – 2010 het vaste woordenpaar “burgerlijke stand” per jaargang voorkwam in het Nieuwsblad en het Dagblad van het Noorden, in beide gevallen de meest gelezen krant in de provincie Groningen. Opvallend is de afname in de frequentie tussen 1968 en 1986. Na 1999 lijkt het woordenstel weer veel vaker te worden gebruikt.

Lijkt, want de schijn bedriegt hier een beetje. Vanaf 1999 wordt menig artikel namelijk meermalen genoemd in de database, soms tot wel tien maal toe. Waarschijnlijk hangt dit samen met het editiestelsel. Ook heeft de krant dan een lezersforum, waarvan een vaste deelneemster ambtenaar van de burgerlijke stand is. Zonder deze verschijnselen zouden de pieken na 1999 een stuk minder hoog geweest zijn. Toch is “burgerlijke stand” dan wel degelijk ook meer in het nieuws dan voordien, men denke dan aan de geboorte en aangifte van een stuk of wat prinsesjes, aan Imca Marina als ambtenaar van de burgerlijke stand in Midwolda, en, last but not least, het homohuwelijk en de bijkomende discussies over ‘weigerambtenaren’.

Wat ons hier vooral interesseert is echter de duikeling in de jaren zeventig. Die werd vooral veroorzaakt, doordat per 1 juli 1976 de rubriek met de burgerlijke standsgegevens van de gemeente Groningen uit het Nieuwsblad verdween. Hoewel de lijsten van ondertrouwden, getrouwden, bevallen echtparen en gestorvenen “door velen met gretigheid” werden gelezen, vond de gemeente Groningen het niet langer verantwoord deze gegevens collectief aan derden te verstrekken. Daarom zei ze de abonnementen op, die niet alleen kranten, maar ook bruidsfotografen, verzekeringsagenten en felicitatiediensten op deze gegevens hadden.

Het gemeentelijke besluit vloeide uiteraard voort uit de grotere aandacht voor bescherming van de persoonlijke levenssfeer oftewel privacy, een woord dat in de jaren zestig gangbaar werd en sindsdien grote opgang heeft gemaakt. Men denke ook aan de trammelant die gepaard ging aan de volkstelling van 1971, tevens de laatste volkstelling die ooit in Nederland gehouden is.

Dat het Nieuwsblad van het Noorden de burgerlijke standsrubriek moest stopzetten, betekende intussen de breuk met een zeer lange traditie. Al vanaf het tweede nummer, daterend van 6 juni 1888, had deze rubriek in de krant gestaan, eerst met gegevens uit de stad Groningen alleen, maar al vrij gauw gevolgd door die van Haren. De Winschoter Courant bevatte in 1880 zelfs al de burgerlijke standsgegevens uit de Oldambster gemeenten. Hoe zo’n rubriek ontstond, is mooi te zien aan de Leeuwarder Courant, die nog langer bestond. Tot 1864 gaf deze krant in  een paar regeltjes statische informatie over de aantallen geboortes, huwelijken en sterfgevallen , maar vanaf begin 1864 plaatste zij lijsten met namen van bevallen vrouwen (tenzij het om ongehuwd moeders ging), ondertrouwde en getrouwde stellen.

Groningen was als grote stedelijke gemeente een van de eerste die de verstrekking van collectieve burgerlijke standsgegevens aan kranten staakte. Op het platteland gingen gemeenten daar veel langer mee door. Zo bevat de Leekster Courant in 1982 nog de gegevens van gemeenten uit het Westerkwartier, terwijl het dorpsblad van Warffum anno 1988 nog een dergelijk hoekje had. Waar de akten zelf nog niet openbaar zijn, kan een genealoog dus ook in dergelijke rubriekjes gaan zoeken, als de woonplaats van de gezochte personen tenminste bekend is.