• Een militair als voorvader
  • Familienamen: van Klöne naar Kluin en Klune
  • Over dit weblog
  • Trouwen en scheiden, landelijk beeld vanaf 1950

Loket voor lief en leed

~ 200 jaar Burgerlijke Stand

Loket voor lief en leed

Categorie Archief: Uncategorized

Opnieuw twee workshops ‘Haal meer voorouders uit uw computer!’

08 donderdag mrt 2012

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ 2 reacties

Haal meer voorouders uit uw computer! Wegens het succes van de vorige workshops organiseren we opnieuw twee workshops over het vinden van personen in Alle Groningers. Deze vinden plaats op zaterdag 14 april.

In Workshop 1 laten wij u zien, wat er allemaal in Alle Groningers te vinden is en hoe u kunt beginnen met familieonderzoek aan de hand van gegevens van de Burgerlijke Stand uit de 19e en 20e eeuw. De website Alle Groningers is één van de belangrijkste websites bij het zoeken naar Groninger voorouders; daarnaast wordt http://www.genlias.nl veel gebruikt voor landelijk onderzoek. Tijdens de workshop leert u vooral hoe u uw Groninger voorouders kunt vinden en met de gevonden informatie verder kunt zoeken naar uw familiegeschiedenis.

In Workshop 2 leggen wij uit hoe u uw voorouders van vóór 1811 kunt vinden. Daarvoor gebruiken we de Doop, Trouw- en Begraafboeken, zoals die op Alle Groningers staan. En wij doen u natuurlijk voor, hoe u daarmee kunt werken. Deze workshop biedt een vervolg op de workshops voor beginners, maar is ook nuttig voor mensen die al werken met dit onderdeel van Alle Groningers en meer uitleg willen.

Elke workshop begint met toelichting en presentatie aan de hand van voorbeelden. Daarna kunt u op beschikbare computers zelf aan de slag met uw eigen zoekvragen en deze voorleggen aan de begeleiders. De workshops worden gegeven in het gebouw van de Groninger Archieven, Cascadeplein 4 te Groningen. Er is parkeergelegenheid beschikbaar. Elke workshop duurt 2 uur, inclusief een korte pauze.

  • Workshop 1: zaterdag 14 april, 10.30 – 12.30 uur
  • Workshop 2: zaterdag 14 april, 13.30 – 15.30 uur

Aanmelden

Aan deelname zijn geen kosten verbonden, maar aanmelding is wel noodzakelijk. Dat kan tot de donderdag voor de workshop, maar… deelnemers worden toegelaten in de volgorde waarin we aanmeldingen ontvangen en daarbij geldtL vol=vol! Het maximum-aantal deelnemers is 16; het minimum is 8. U kunt uw aanmelding mailen naar info@groningerarchieven.nl. Geef daarbij aan welke workshop u wilt volgen. U ontvangt van ons een bevestiging per mail; zonder die bevestiging kunt u niet deelnemen.

Deze workshops worden georganiseerd door de NGV afd. Groningen en het RHC Groninger Archieven in het kader van het project Loket voor Lief en Leed. Uw docent heeft veel ervaring met familieonderzoek. Leden van de NGV, de grootste vereniging van en voor mensen die bezig zijn met familiegeschiedenis, treden daarnaast als begeleiders op.

Het is een meisje en we noemen haar Pieter

19 donderdag jan 2012

Posted by loketvoorliefenleed in ambtenaren, Geboorte, Uncategorized, Vergissingen

≈ Een reactie plaatsen

Voor ons ligt een fotocopie van een geboorte-akte, opgemaakt door Burgemeester Havinga van Grootegast in 1849. Op 12 april van dat jaar kreeg hij in zijn rol van ambtenaar van de Burgerlijke Stand de tapper Jakob Pieters van Ham (30) over de vloer, die verklaarde dat zijn vrouw die ochtend bevallen was van een kind “van het vrouwelijk geslacht, aan hetwelk de voornaam Pieter gegeven zal worden..”.

In eerste instantie denk je dan, dat de jonge vader iets teveel aan de verleidingen van zijn beroep had toegegeven, uit vreugde over de geboorte van een stamhouder. Of – ook een mogelijkheid – dat de vrouwelijke naam Pieterke per abuis iets te kort in de akte terechtkwam.

Bij een check op Alle Groningers en Genlias, blijkt de nieuwgeboren Van Ham daar echter wel degelijk geregistreerd als van het mannelijk geslacht. En ook als Pieter twintig jaar later als dagloner overlijdt, wordt hij geboekt als van de mannelijke kunne.

Hoe kan dat nou? Een blik in het depot van de Groninger Archieven leert, dat het dubbel-exemplaar van de akte zoals de gemeente die ooit naar de Rechtbank stuurde, zwaar beschadigd is. Bij de Rechtbank sprong er namelijk ooit een waterleiding, en van de daarop volgende lekkerij had onder meer de bundel geboorte-aktes van Grootegast uit 1849 het zwaar te verduren. Daarom ontbreekt de scan van Pieters geboorte-akte ook op Alle Groningers. In het aangetaste dubbel-exemplaar staat echter wel degelijk dat de baby Pieter van Ham van het mannelijk geslacht is en zo kwam het ook op Alle Groningers en Genlias terecht.

Kennelijk na een correctie. Want de fotocopie van de geboorte-akte werd ons verstrekt door Jakob Franken, die rond 2000 als vrijwilliger voor toen nog Genlias tienduizenden akten Burgerlijke Stand van de gemeenten Grootegast en Oldekerk invoerde. Van hele bijzondere akten maakte hij daarbij fotocopietjes, die hij gebruikte bij een cursus genealogie die hij gaf. En een van die fotocopieën betreft nu het meisje Pieter.

Kortom, er blijkt een klein, maar essentieel verschil tussen de originele en de afgeschreven akte te zijn. In het exemplaar dat in de gemeente Grootegast achterbleef, stond het geslacht fout, terwijl het in het gelijktijdig gemaakte afschrift voor de Rechtbank wèl goed terechtkwam.

Waarschijnlijk was het dus burgemeester Havinga, die er even zijn hoofd niet bij had.

Met dank aan Jakob Franken.

Waar komt de naam Juursema vandaan?

05 donderdag jan 2012

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ 4 reacties

Door een toeval raakte Estella Juursema geïnteresseerd in de geschiedenis van de familie Juursema.  Ze kwam er al snel achter waar de familienaam vandaan kwam, maar heette dat streekje nu naar de familie, of was het juist andersom?

Jan Meinderts Juursema moet in de eerste helft van de 19e eeuw een zeer bekende Groninger pikeur zijn geweest. Zo won hij in 1829 een fraaie en kunstig-bewerkte gouden zweep, uitgeloofd bij een landelijke harddraverij in Utrecht. Volgens een Academisch Jaarboek sleepte hij in oktober 1814 bovendien de gouden zweep in de wacht bij de harddraverij, georganiseerd bij het tweede eeuwfeest van de Groninger universiteit. Waarschijnlijk vormde dit een van de eerste prijzen in zijn lange carrière. In 1837 won hij in Appingedam nog een zilveren tabakskomfoor, terwijl hij tien jaar later nog eenzelfde prijs verdiende bij een harddraverij voor paarden met arresleden op het Damsterdiep buiten de Groninger Steentilpoort.

Vooral de gouden zwepen waren bijzonder, want die werden niet zo vaak uitgeloofd. Waar ze wel de hoofdprijs vormden, had de organisatie ook wat meer om het lijf dan bij de gemiddelde harddrijverij, waarvoor een herbergier meestal een met zilver gemonteerde zweep uitloofde.

Mogelijk hing Jan Meinderts de door hem gewonnen prijzen (eerst) op in zijn eigen herberg, want vanaf 1820 waren hij en zijn vrouw de eigenaars en uitbaters van De Zwaan even buiten de Groninger A-poort. Dat was niet zomaar een logement. Ten eerste bestond het al vanaf 1676, toen het een van de geoctroyeerde herbergen buiten de poorten van de stad werd. Later bleken dat allemaal grote en  gerenommeerde horeca-ondernemingen. Volgens de veiling-advertenties van 1819 zat er een stal bij de Zwaan die plaats bood aan maar liefst 120 paarden. Daarmee behoorde deze herberg tot de grootste Groninger “transferia” van destijds.

Bij haar onderzoek naar de familie Juursema kwam de in de Randstad wonende Estella Juursema de pikeur uiteraard ook tegen. Jan Meinderts Juursema was weliswaar geen directe voorvader van haar man, maar dan toch een broer van zo’n voorvader. Dat Estella zich zo’n zeven jaar geleden bezig ging houden met de geschiedenis van de familie Juursema, kwam door een opmerking van een collega van haar man. Die had in een krant een verkoopadvertentie voor een huis aan de Juursemakluft te Grijpskerk zien staan en vroeg of zij iets met die straatnaam te maken hadden. “Ja”, beaamde haar schoonmoeder, “van oorsprong komen de Juursema’s uit Groningen.” Vervolgens kwam bij een zoekopdracht op Genlias een waslijst Juursema’s tevoorschijn. “Wat was het mooi”, aldus Estella, “om niet alleen de ons zo vertrouwde achternaam,  maar ook de voornamen Jacob en Meindert steeds terug te zien. Zo werd duidelijk dat onze zoon afstammeling en naamgenoot is van een verre voorvader die deurwaarder was in Leek.”

Die Leekster deurwaarder was de vader van de pikeur en heette nog Meindert Jacobs, toen  diens later beroemde zoon in 1792 te Niezijl gedoopt werd. Meindert Jacobs en zijn vrouw, op dat moment nog zonder familienaam, hadden een boerderij op de Juursemakluft, waarmee nog een buurtschap onder Niezijl werd bedoeld. Volgens het boerderijenboek van Grijpskerk e.o. (Bedum 2009) ging het om de Hiddemaheerd. Er zat een beklemming bij van zo’n 70 gras (ruim 31 hectare) groen-en bouwland, waarvoor ze jaarlijks 250 gulden en een zoetemelks kaas aan huur betaalden. Begin 1801 lieten Meindert Juursema en vrouw hun “deftige boerenplaats, bestaande in eene schoone voorhuisinge van 2 kamers, kelders, karrenhuis en een Vriesche schuur” veilen, omdat ze naar het naburige Grijpskerk verhuisden. Bij deze gelegenheid was het, dat ze de familienaam Juursema aannamen. In Grijpskerk kochten ze een huis aan de straat, “met vier fraaye behangen kamers”, dat eerder bewoond werd door oud-Hoofdman De Raadt. Er zat nog geen 7 gras land bij, wat erop wijst dat Meindert koos voor een burgerbestaan. Wellicht had hij toen al een civiel-rechtelijke functie. Hij gold hoe dan ook als een vooraanstaand ingezetene, want eind juni 1803 verkozen de manslidmaten van de hervormde gemeente hem tot diaken, een functie die hij evenwel nog geen twee maanden bekleedde, omdat hij in augustus tot wedman van Leek werd benoemd en met zijn gezin daarheen verhuisde. Als wedman van Leek komen we hem weldra tegen in krantenadvertenties, bijvoorbeeld als veilingmeester bij de publieke verkoping van een herberg te Enumatil. De functie van wedman zou na 1813 worden omgezet in die van gerechtsdeurwaarder, en nazaten van Meindert Jacobs zouden dat ambt nog tot 1883 in Leek blijven bekleden.

Intussen zal het duidelijk zijn dat de familienaam Juursema van de Juursemakluft onder Niezijl komt, en werd aangenomen bij de verhuizing van Meindert Jacobs naar Grijpskerk. Overigens nam ook een geheel andere familie, afkomstig van de Meiningaheerd, deze naam aan, zo ontdekte Estella. Een omstandigheid die het uitzoeken van de familiegeschiedenis uiteraard compliceerde.

Estella bleef nog wel nieuwsgierig waar de naam van de Juursemakluft, die ze als Iursema op een 16e-eeuwse gedenksteen op de kerk had zien staan, vandaan kwam. Voor een antwoord op die vraag, wendden we ons tot Hidde Feenstra, die een boek over de plattelandselite in het Westerkwartier schreef. Hij vond het een moeilijke kwestie, maar met een slag om de arm wilde hij wel zeggen dat de naam niet van een familie kwam:

“Juursema kom je in de bronnen ook als Duirtsema en Dioersma tegen. Mogelijk afgeleid van een naam Diurt, maar de grondbezitters die we daar zijn tegengekomen in de 16e en 17e eeuw behoren allen tot andere families. Een daarvan was de familie Sekema, die met twee plaatsen vlak bij Niezijl gegoed was in deze kluft. Een familie ‘Juursema’ ben ik nooit tegengekomen. Daar de kuststrook Grijpskerk-Noordhorn duidelijk vanuit de achterliggende dorpen Sebaldeburen en Oldekerk is bedijkt en ‘gekoloniseerd’, zou een verband met de recht ten zuiden van Juursemakluft gelegen buurtschap Jouwer ook denkbaar zijn. Dan betekent ‘Juursema’ gewoon het gebied dat vanuit de Jouwer is bevolkt.”

De kolonisatie vanuit de Jouwer lijkt dus nog het meest in aanmerking te komen als verklaring voor het ontstaan van het toponiem Juursema, dat verschillende families, waaronder die van Estella, later aannamen als hun familienaam.

NB: De illustratie boven dit stukje betreft de zilveren zweep, die op 20 augustus 1798 in herberg De Groene Weide (op de hoek van het Boterdiep bij de Bedumerweg) werd uitgereikt door een “gezelschap Liefhebbers” aan de eigenaar van het “hardstdravende paard” bij een wedstrijd, die deze liefhebbers organiseerden. Zo’n zweep, in dit geval gemaakt door de Groninger zilversmid Willem Warren, bestond uit een met fluweel beklede houten kern, waar zilverwerk omheen gemonteerd zat. Collectie Victoria & Albert Museum, Londen Met dank aan Egge Knol, Groninger Museum.

Een overerfde bijnaam

05 maandag dec 2011

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ 1 reactie

Mensen stonden vroeger vaak bekend onder een bijnaam, misschien nog wel vaker dan onder de naam die bij de Burgerlijke Stand geregistreerd stond. Menigmaal overerfde zo’n bijnaam, waarbij deze zelfs een generatie kon overslaan. Een voorbeeld daarvan werd ons toegestuurd door Gretha Foorthuis, die de genealogie van haar familie onderzocht.

Over haar voorvader Roelf Willems Foorthuis (1824 – 1904) weet ze bij overlevering, dat hij bekend stond als Roelf Oorlog. Dat is een bijnaam, die in Groningerland ook wel eens tot een officiële familienaam gepromoveerd is. Je zou kunnen denken, dat zo’n naam samenhangt met het temperament van de eerste drager. Van haar voorvader, die stelmaker in Meeden was, weet Gretha dat hij eens een kar, die hij voor een boer had gemaakt, kapot sloeg omdat die klant niet tevreden was. Toch had diens bijnaam niets met een korte lontje te maken, maar met de Boerenoorlog, die in Zuid-Afrika woedde. Net als het gros van de Nederlanders was Roelf op de hand van de Boeren en dus tegen de Engelsen. Hij had zelfs zo’n hekel aan het perfide Albion, dat hij te pas en te onpas over de Boerenoorlog begon. Maar zijn streekgenoten wilden daar niet altijd over praten en gingen hem daarom uit de weg. En omdat hij het altijd maar over de oorlog had, gaven ze hem de bijnaam “Roelf Oorlog”.

Een zoon van Roelf was Gretha’s overgrootvader Hiltjo Foorthuis (1861-1929). Met zijn vrouw had hij een klein kruidenierswinkeltje op de Duurkenakker bij Meeden (zie foto). Zoals gebruikelijk in die tijd, ging Hiltjo ook de boer op met groente, destijds nog voornamelijk peulvruchten. Vanwege een handicap en zijn waren stond hij in de omgeving bekend als: “Schele Hiltjo mit de boonen en aarwten”.

Derk Foorthuis, een zoon van Hiltjo en de grootvader van Gretha, kwam later in Nieuwe Pekela terecht. Daar woonde een vrouw die eveneens uit Meeden afkomstig was en die hem vaag herkende. “Bist doe der nait aine van Roulf Oorlog?”, informeerde ze. Op Derks min of meer bevestigende antwoord verspreidde zij de bijnaam. Vanaf dat moment had Derk Foorthuis de pech, door het leven te moeten gaan als Derk Oorlog.

Met dank aan Gretha Foorthuis.

Ahnenbörse

24 maandag okt 2011

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ Een reactie plaatsen

Begin vorige maand nam het Loket voor Lief en Leed deel aan de 7de Genealogische Ahnenbörse te Lingen in Duitsland, welke beurs georganiseerd wordt door Arbeitskreis Familienforschung der Emsländischen Landschaft. De foto die Tobias Wagenaar bij die gelegenheid maakte, is toen door de problemen met het weblog blijven liggen. We plaatsen hem nu alsnog:

Vrouw Snakenborg

21 vrijdag okt 2011

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ 3 reacties

Voor de Dag van de Groninger Geschiedenis maakten we een filmpje over Vrouw Snakenborg. Begin jaren twintig was zij een bekende zwerfster in de Ommelanden – over haar gingen er later nog veel verhalen rond. We spraken met mevrouw Sikkema-Wijkstra uit Leek die vrouw Snakenborg nog met eigen ogen gezien heeft, en bekeken de akten burgerlijke stand die over vrouw Snakenborg gaan. Veel kijkplezier!

Bij de doorstart van dit weblog

06 donderdag okt 2011

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ Een reactie plaatsen

Sinds 23 augustus kampt onze weblogprovider Web-log (een dochter van Sanoma) al met ernstige problemen bij een migratie van alle Web-logweblogs van het ene systeem naar een ander. Enige honderdduizenden weblogs zijn hierdoor voor de samenstellers èn de lezers onbereikbaar geworden. Hoewel het met de zichtbaarheid van ons weblog nog wel meeviel, is het dashboard (anders gezegd de machinekamer) van dat weblog sinds 23 augustus onbereikbaar. Dit houdt in dat we sinds die datum geen nieuwe stukjes hebben kunnen plaatsen, en ook op andere wijze niets hebben kunnen doen aan dat weblog.

Inmiddels is ons geduld op. We hebben besloten dat we niet langer aan het lijntje willen worden gehouden, en daarom de weblogteksten ingeladen bij een andere provider, WordPress, de foto’s vervangen door foto’s die bij WordPress gestald zijn, en alle interne links die nog naar de oude provider Web-log verwezen eveneens vervangen, al met al een karwei van enige dagen werk.

Nu dat karwei voltooid is, kunnen we ons weblog een doorstart laten maken. Het is de bedoeling om de komende tijd weer regelmatig nieuwe stukjes te plaatsen. Lezers die nog op plaatsing van hun inzending wachtten, vragen we hierbij excuses voor het oponthoud en mensen die het oude weblog nog in hun feedreader hebben zitten, verzoeken we om het adres van het nieuwe weblog daarin op te nemen.

Met een vriendelijke groet, 
de redactie van het Loket voor Lief en Leed

Hannekemaaier

14 maandag feb 2011

Posted by loketvoorliefenleed in Uncategorized

≈ 1 reactie

In aflevering 7 van het Loket voor Lief en Leed, morgenavond, dinsdag 15 februari te zien op TV Noord, zal het gaan over een  Poppe, wiens nazaten door een ambtelijke fout Poppen gingen heten. Het verhaal gaat uit van de zogenaamde Akte van Bekendheid, die in 1811 opgemaakt is voor Kurt Frideriks Poppe. Hij was afkomstig uit Lipsland, oftewel het graafschap Lippe in Duitsland, en kwam naar Nederland als hannekemaaier. Over zulke seizoensarbeiders, waar zeer veel Nederlanders van afstammen, gaat het in de rest van de uitzending.

De rubriek Loket voor Lief en Leed is onderdeel van het raamprogramma ‘Noord Vandaag Het Vervolg’ en zal omstreeks 18.30 uur beginnen. Elk uur wordt de uitzending herhaald.

Met medewerking van:

  • RTV Noord
  • Groninger Museum
  • GAVA
  • NGV afd. Groningen
  • RHC Groninger Archieven

Categorieën

  • aankondigingen
  • ambtenaren
  • Beroemd
  • Berucht
  • Bijzonder
  • Dood
  • Geboorte
  • Grappig
  • Huwelijk
  • Rare namen
  • Religie
  • soldaten
  • Starten met onderzoek
  • Uitzending gemist
  • Uncategorized
  • Vergissingen

Archief

  • maart 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010

Blog Stats

  • 67.171 hits

Meta

  • Registreren
  • Inloggen
  • Berichten feed
  • Reacties feed
  • WordPress.com

Maak een gratis website of blog op WordPress.com.

Privacy en cookies: Deze site maakt gebruik van cookies. Door verder te gaan op deze website, ga je akkoord met het gebruik hiervan.
Voor meer informatie, onder andere over cookiebeheer, bekijk je: Cookiebeleid
  • Volg Volgend
    • Loket voor lief en leed
    • Doe mee met 32 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Loket voor lief en leed
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen
 

Reacties laden....